Ziele, które oczyszcza, leczy i przywraca równowagę
Wśród ziół, które rosną skromnie na skraju dróg, pól i lasów, jest taka, która choć często traktowana jak chwast, zasługuje na miano zielarskiego skarbu. Przytulia czepna (Galium aparine) – bo o niej mowa – to roślina o silnym działaniu oczyszczającym, przeciwzapalnym i wspomagającym układ limfatyczny. Znana od wieków w medycynie ludowej i klasztornej, dziś wraca do łask tych, którzy szukają naturalnych metod wsparcia zdrowia. W tym artykule opowiem Ci o niej wszystko, co warto wiedzieć – z serca, z doświadczenia, ale i z książek naszych zielarskich mistrzów.
Jak wygląda przytulia czepna i gdzie ją znaleźć?
Przytulia czepna to roślina jednoroczna z rodziny marzanowatych (Rubiaceae). Wyróżnia się cienkimi, czworograniastymi łodyżkami, które potrafią się wspinać, czepiając wszystkiego, co napotkają – innych roślin, odzieży, sierści zwierząt. To dzięki drobnym haczykowatym włoskom rozmieszczonym na całej powierzchni łodygi i liści. Jej liście są wąskie, lancetowate, ułożone w okółkach, a drobne, zielonkawe kwiaty pojawiają się od maja do września.
Rośnie na łąkach, przy miedzach, w zaroślach, ogrodach, czasem nawet w szczelinach murów. Lubi gleby bogate w azot i miejsca wilgotne, lekko zacienione. Spotkasz ją niemal wszędzie – wystarczy się pochylić.
Tradycyjne zastosowanie – wiedza ludowa i klasztorna
W medycynie ludowej przytulię nazywano „lekiem na wszystko, co złe w krwi”. Znana była naszym przodkom jako ziele oczyszczające, szczególnie pomocne przy chorobach skóry, obrzękach, powiększonych węzłach chłonnych i problemach z przemianą materii. Ojciec Andrzej Czesław Klimuszko zalecał ją przy nowotworach i guzach, uznając za silne zioło oczyszczające układ limfatyczny i krwionośny.
W dawnych klasztorach, m.in. u benedyktynek, stosowano ją również do okładów na opuchlizny, czyraki i trudno gojące się rany. Znajdujemy wzmianki o niej w dziełach św. Hildegardy z Bingen – choć nie nazwała jej bezpośrednio przytulią czepną, opisywała zioła o podobnych właściwościach limfotropowych.
Właściwości lecznicze przytuli czepnej
Na podstawie zarówno współczesnych badań, jak i tradycyjnej wiedzy zielarskiej, przytulia działa:
- Oczyszczająco (detoksykująco)
Działa silnie moczopędnie, przyspieszając wydalanie toksyn z organizmu. Wspomaga wątrobę i nerki, odciąża układ limfatyczny i poprawia metabolizm. - Wspomagająco przy chorobach skóry
Pomaga w leczeniu trądziku, łuszczycy, egzemy i innych zmian skórnych wynikających z „zanieczyszczonej” krwi. Napar z przytuli stosuje się zewnętrznie i wewnętrznie. - Przeciwzapalnie
Łagodzi stany zapalne skóry, gardła, migdałków i przewodu pokarmowego. - Przy chorobach układu limfatycznego
To jedna z nielicznych roślin silnie działających na układ limfatyczny. Pomaga przy powiększonych węzłach chłonnych, guzach, torbielach i przewlekłych infekcjach. - Wspomagająco w terapii nowotworowej
O. Klimuszko polecał ją jako jedno z ziół towarzyszących terapiom wspomagającym przy guzach nowotworowych, cystach i mięśniakach. - Przy chorobach nerek i kamicy
Zwiększa diurezę, ułatwia usuwanie piasku i drobnych kamieni nerkowych.
Skład chemiczny (za: A. Ożarowski, J. Muszyński, H. Różański):
kwasy fenolowe (chlorogenowy, kawowy)
flawonoidy
irydoidy
saponiny
garbniki
kwas askorbinowy (witamina C)
kumaryny
To właśnie te substancje odpowiadają za przeciwzapalne, detoksykacyjne i antyoksydacyjne działanie przytuli.
Sposób zbioru i suszenia
Zbieramy całe ziele – najlepiej w maju i czerwcu, zanim zakwitnie w pełni. Zrywamy ręcznie, unikając roślin rosnących przy drogach i na zanieczyszczonych terenach.
Suszymy w przewiewnym, zacienionym miejscu – luźno rozkładając na papierze lub zawieszając w pęczkach.
Po wysuszeniu ziele łatwo się kruszy i ma lekko trawiasty zapach.
Zastosowanie – przepisy i praktyka
Napar z przytuli (do picia):
1 łyżka suszu na szklankę wrzątku. Parzyć pod przykryciem 10–15 minut.
Pić 2–3 razy dziennie przez 2–3 tygodnie, najlepiej w kuracji oczyszczającej wiosną lub jesienią.
Płukanka na skórę i włosy:
Silniejszy napar (2 łyżki na szklankę wody) do przemywania skóry z wypryskami, zmianami zapalnymi lub do wcierania w skórę głowy przy łupieżu i wypadaniu włosów.
Sok ze świeżej przytuli:
Zebrane świeże ziele zmiksować i przecisnąć przez gazę. Pić po 1 łyżce dziennie na czczo przez tydzień – działa bardzo silnie oczyszczająco.
Okłady z rozdrobnionego ziela:
Rozgniecione świeże ziele przyłożyć na opuchliznę, powiększone węzły chłonne, rany lub guzki. Zabezpieczyć bandażem, zostawić na noc.
Przeciwwskazania i ostrożność
Przytulia jest rośliną bezpieczną, ale: nie należy jej stosować w ciąży i w okresie karmienia (brak badań), ostrożnie u osób z bardzo niskim ciśnieniem, dłuższe kuracje zawsze warto skonsultować z fitoterapeutą lub naturopatą.
Co mówi o przytuli ziołowa literatura?
Jan Biegański w „Ziołolecznictwie” poleca przytulię jako środek pomocny przy chorobach skóry, nowotworach i chorobach limfatycznych.
Aleksander Ożarowski i Wacław Jaroniewski piszą o jej działaniu moczopędnym i oczyszczającym, szczególnie przy chorobach wątroby i skóry.
Ojciec Klimuszko w swoich recepturach łączył ją często z fiołkiem trójbarwnym, bratkiem i skrzypem.
Dr Henryk Różański klasyfikuje przytulię jako zioło limfotropowe i onkostatyczne – co znaczy, że wspiera organizm w walce z guzami i nowotworami.
Zakończenie – zioło, które przywraca równowagę
Przytulia czepna to ziele, które warto mieć w domowej apteczce – szczególnie wiosną, kiedy organizm potrzebuje oczyszczenia, lekkości i nowego początku. Pomaga delikatnie, ale skutecznie – tak jak robi to natura.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jak stosować przytulię w praktyce, albo potrzebujesz indywidualnej porady – zapraszam Cię serdecznie na moją stronę na Facebooku Wracamy do Natury lub napisz do mnie bezpośrednio:
wracamydonatury@gmail.com | tel. 515 350 275 | Messenger
Dzielę się tym, co sprawdzone, bliskie ziemi i prawdziwe – jak zioła, które rosną tuż pod naszymi stopami.
